Bouwmaterialen zijn natuurlijke of kunstmatig vervaardigde stoffen, die geschikt zijn en gebruikt kunnen worden voor de constructie, afwerking en versiering van een bouwwerk, zoals woningen, fabrieken, ziekenhuizen, bruggen, kantoren en wat zoal nog meer gebouwd kan worden.
In vroegere tijden werden woningen en bedrijfsgebouwen vervaardigd uit hout en andere natuurlijke materialen als stro, riet, vlechtwerk van bijvoorbeeld wilgentenen en leem. Daar waar natuursteen voorhanden was werd dit ook gebruikt. Natuursteen (met name kalksteen en graniet) kon ofwel onbehouwen ofwel behouwen worden gebruikt. In de Romeinse tijd werd voor het eerst (ongewapend) beton als bouwmateriaal gebruikt, zoals bijvoorbeeld in de koepel van het Pantheon, maar ook voor andere gebouwen en zelfs kunstwerken en sarcofagen werd beton gebruikt. Het gebruik van beton raakte in later tijd in onbruik, om in de 19e eeuw opnieuw te worden uitgevonden.
De heruitvinding van baksteen en het gebruik van cement uit tras, klei en kalk (zoals men in diezelfde tijd gebruikte), maakte het mogelijk om de dragende constructie ook in steen te bouwen. Dit was vooral van belang in de steden omdat op die manier het brandgevaar werd tegengegaan. Aan het begin van de 19e eeuw werd het Portlandcement uitgevonden; dit maakte het mogelijk om grote hoeveelheden cement van goede kwaliteit goedkoop te vervaardigen.
Eind 19e eeuw deed het gewapend beton zijn intrede. Dit deed dienst als draagconstructie of skelet voor grotere gebouwen (denk aan flatgebouwen, wolkenkrabbers en fabrieken).
Het Nederlandse Bouwbesluit stelt eisen aan gebouwen wat betreft veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid en energiezuinigheid. Daardoor moeten bouwmaterialen in veel gevallen voldoen aan bepaalde eisen, deze eisen zijn in de desbetreffende NEN vastgelegd. Daarnaast is onderzoek nodig naar de eigenschappen van bouwmaterialen en de bepaling van de eigenschappen, deze gegevens zijn nodig om berekeningen te kunnen maken voor bijvoorbeeld geluidsisolatie en warmte-isolatie. TNO Bouw is een instituut dat in opdracht materialen test en bijvoorbeeld brandproeven doet.
Bekende bouwmaterialen zijn o.a.:
- Hout;
- Natuur- en baksteen;
- Beton;
- Zand;
- Dakpannen;
- Staal;
- Aluminium;
- Zink;
- Kunststof;
- Glaswol en steenwol.
Ter afwerking en decoratie wordt verder gebruikt gemaakt van:
- Glas;
- Verf;
- Gips;
- Pleister;
- Vloer- en wandtegels.
