Andere woorden voor een bibliotheek zijn een boekerij of boekenbewaarplaats. Bibliotheek wordt vaak afgekort tot bieb of biep. Een bibliotheek is een verzameling boeken en andere documenten of de plaats waar een dergelijke verzameling bewaard wordt.

Een bibliotheek verzamelt, ordent en stelt documenten beschikbaar. Onder documenten wordt het werk (alle neerslag uit intellectuele en creatieve activiteiten van mensen) en de informatiedrager verstaan. In het huidige communicatietijdperk waarbij internet een zeer grote rol speelt zijn veel bibliotheeksystemen met elkaar verbonden en is het niet meer nodig om de boeken fysiek in te kijken maar kan er via computers in bestanden en boeken worden gebladerd. Dit wordt ook wel een digitale bibliotheek genoemd.

De Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag is de nationale bibliotheek van Nederland. Zij beheert het Depot van Nederlandse publicaties, waarin het grootste deel van de publicaties die in Nederland verschijnen op basis van vrijwillig depot terechtkomt.

Elke universiteit of hoger opleidingsinstituut heeft een wetenschappelijke bibliotheek met specialistische vakliteratuur. De oudste universiteitsbibliotheek van Nederland is de Universiteitsbibliotheek Leiden, de grootste is de bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam, met vele bijzondere collecties van kinder- tot kookboeken. Bij de universiteitsbibliotheken mogen bijzondere en/of kostbare werken alleen ingezien worden. Daarnaast worden universiteitsbibliotheken gebruikt om te studeren (met behulp van de aanwezige vakliteratuur of met meegebrachte studieboeken).

Korte geschiedenis

Sinds de mens het schrift ontwikkelde en de behoefte ontstond om schriftelijke gegevens te bewaren bestaan er al bibliotheken. Er bestonden al bibliotheken in het oude Soemer en in het oude Egypte. De bibliotheken waren in de oudheid vrijwel altijd tempelbibliotheken waar nieuwe 'geestelijken' werden opgeleid om te leren lezen en schrijven. Dit soort bibliotheken bestonden uit rekken met kleitabletten, veelal stond op het tablet een verwijzing naar het rek waar het tablet hoorde te staan. In de Griekse oudheid begonnen filosofen ook privébibliotheken aan te leggen.

In de islamitische wereld bouwde men doorgaans voort op de traditie van voorafgaande culturen, op die manier ontstonden al vroeg bibliotheken in Caïro, Bagdad, Kairouan, Granada en Córdoba. In Europa was de belangrijkste bibliotheek gevestigd in Constantinopel. Voor de rest waren in Europa eigenlijk alleen de kloosterbibliotheken van enige betekenis.

Vanaf het einde van de zestiende eeuw ontstaan er in Europa universiteitsbibliotheken, stadsbibliotheken en andere openbare bibliotheken. Veel zaken die tegenwoordig vanzelfsprekend zijn voor een universiteitsbibliotheek, zoals de publicatie van een gedrukte catalogus (1595), werden voor het eerst in praktijk gebracht door de Universiteitsbibliotheek van Leiden.

Vanaf het midden van de 19e eeuw begon vanuit Engeland de opkomst van de openbare bibliotheek. Het initiële doel was om de arbeidersstand te verheffen maar gaandeweg werd de openbare bibliotheek een instrument in de democratisering van de maatschappij.

In onze huidige tijd worden de bibliotheken steeds meer centra waar alle informatiestromen geïntegreerd worden en beschikbaar worden gesteld voor klanten. De grootste bibliotheken ter wereld, waaronder de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, werken samen aan het grensoverschrijdend beschrijven, ordenen en ontsluiten van miljoenen publicaties. Internet en andere elektronische infrastructuur versnellen dit proces van versmelting van informatie.

Verschillende soorten bibliotheken