Inhoud

Een vorkheftruck, ook bekend als vorklift of heftruck, is een door middel van een elektromotor of een verbrandingsmotor aangedreven transportmiddel, hoofdzakelijk voor het vervoer van goederen die op een pallet staan, bijvoorbeeld in een magazijn of op een bedrijfsterrein. Voor het gebruik in het magazijn zijn vorkheftrucks met elektrische aandrijving het beste geschikt. Voor laden en lossen zijn er grotere voorkeftrucks, tot 18 ton, die 10 ton kunnen tillen.

Tegenwoordig moet een bestuurder om veiligheidsredenen in het bezit zijn van een certificaat. Dit certificaat is steeds vijf jaar geldig.

Kenmerken

De vorkheftrucks, die zijn voorzien van een verbrandingsmotor, hebben een dieselmotor of een lpg-motor. In België gebruikt men veelal diesel, in Nederland en Frankrijk is lpg veel couranter. Benzinemotoren worden bijna niet meer aangewend vanwege de hoge brandstofkosten. In bedrijfshallen mogen vanwege de schadelijke uitstoot geen machines met dieselmotoren worden toegepast, maar wel met lpg-motoren. Voor de vorkheftrucks die met een elektromotor zijn uitgerust, wordt de energie in loodaccu's opgeslagen, die tevens als contragewicht dienen. De accu van een gemiddelde heftruck weegt al gauw 1500 kg. De vorkheftrucks met verbrandingsmotor hebben een apart contragewicht.

Kenmerkend voor een vorkheftruck is de vork (in de volksmond ook wel "lepels" genoemd). Dit zijn de twee uitstekende platte, metalen stangen aan de voorzijde, die onder een pallet kunnen worden gereden, waarna ze met een hefmechanisme kunnen worden opgetild, zodat de pallet loskomt van de grond. Vorkheftrucks hebben drie, vier of zes wielen: twee of vier niet-sturende wielen aan de voorzijde en één of meer sturende wielen aan de achterzijde.

Een kooiconstructie beschermt de bestuurder tegen beknelling, wanneer de vorkheftruck onverhoopt omvalt en tegen afvallende lading. Bij het tillen van zware lasten en het vervoer over hellingen gebeuren dergelijke ongevallen regelmatig. Tegenwoordig wordt steeds meer een installatie toegepast met (automatisch) naar beneden bewegende stangen aan weerszijden van de chauffeur die hem op zijn plaats moeten houden als de heftruck kantelt. Helaas zijn veel heftrucks nog alleen uitgerust met een veiligheidsgordel, die vaak niet wordt gebruikt; als de chauffeur regelmatig uit moet stappen is zo'n gordel hinderlijk.

Geschiedenis en varianten

Lester M. Sears, oprichter van de Towmotor Corporation, bouwde de eerste heftruck in 1919. Dit was een soort duwtractor, die onder andere werd gebruikt voor het duwen van spoorwagons.

In het jaar 1922 zag de Truclift het eerste levenslicht onder de Amerikaanse merknaam Clark. Het was een evolutie tegenover concurrerende modellen. Het kon al goederen verplaatsen, die op blokken waren geplaatst. Later werden hiervoor een soort van pallets uitgevonden. Dit was een belangrijke uitvinding, omdat de last niet steeds met de hand in of uit moest worden geladen. Deze machine werd aangedreven door een LeRoi 4 cilinder benzinemotor.De trucklift was verkrijgbaar in twee modellen. Er was een trucklift met een laadcapaciteit van 1800 kg of en er was een zwaarder model, dat een maximale last van 4500 kg aankon. Dit model werd ongeveer 20 jaar geproduceerd. In deze tijd werden er natuurlijk heel wat aanpassingen aangebracht, zo werd het hefmechanisme vervangen door een hydraulisch systeem. Ook werd er een handige verandering gedaan in de bediening van de machine, zodat ermee werken veel eenvoudiger werd.

In 1933 werd de eerste hedendaags uitziende heftruck op de markt gebracht door Clark onder de modelnaam Carloader, met een verbrandingsmotor en een hydraulisch hef- en inclineersysteem. Inclineren is het voor- of achterover laten hellen van de hefmast. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Amerikanen de heftruck als belangrijk transportmiddel bij het in- en ontschepen van materiaal en ontwikkelden zij het model verder.

Later volgden vernieuwingen zoals voorwielaandrijving, elektromotoren, enz. Er werden allerlei types ontwikkeld, zoals de stapelaar, reachtruck, heftruck met meervoudige vorken, smallegangtruck, zijlader en de meeneemheftruck, die men ook wel kooiaap noemt. Ook verschenen er hulpstukken, bijvoorbeeld voorzetstukken om allerlei ladingen te kunnen verplaatsen. Denk hierbij aan stenenklem, vatenklem, rollenklem, dozenklem, schrootgrijper, rondhoutgrijper, tapijtdoorn, sneeuwschuiver, schepbak of een kooi voor het veilig heffen van mensen met bediening van de hefmast vanuit de kooi. Ook is er de mogelijkheid om de heftruck te voorzien van een vorkenbord met vorkversteller. Met de vorkversteller kun je de breedte van de vork hydraulisch regelen. Deze is te verkrijgen in enkelvoudige uitvoering met twee vorktanden, maar ook in dubbele uitvoering, met vier vorktanden, of zelfs driedubbele uitvoering , met zes vorktanden.

Heftruckcertificaat

Volgens de Arbowet moeten werknemers, die een heftruck besturen, in het belang van de veiligheid over voldoende deskundigheid beschikken. In het algemeen mogen alleen werknemers met arbeidsmiddelen werken, die daarvoor zijn voor gecertificeerd. Hier wordt door de inspectie szw, de arbeidsinspectie, nauwkeurig op gelet. Een overtreding hiervan kan worden afgedaan als economisch delict. Bij ongevallen, waarbij een heftruck betrokken is, is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om aan te tonen dat de bestuurder over voldoende deskundigheid beschikte.

Voor vorkheftrucks zijn er veiligheidscertificaten ingevoerd. Er zijn opleidingsorganisaties, die heftrucktrainingen en -opleidingen aanbieden. Deze variëren van eendaagse trainingen tot tot meerdaagse opleidingen. Na afloop krijgt men het certificaat. De geldigheid van deze certificaten of diploma's is vijf jaar, ze zijn lichtblauw.Er zijn verschillende categorieën heftrucks. Gebruikers zijn dus niet zomaar volwaardig heftruckchauffeur, er bestaan kleine en grotere heftrucks.

Soorten vorkhheftrucks

Voor iedere lading is er een specifieke vorkheftruck beschikbaar. De volgende specifieke types zijn beschikbaar: