Zonwering is de verzamelnaam voor allerlei constructies die de overlast van zonlicht en warmte ten gevolge van zonlicht moeten tegengaan. In een kantooromgeving is dit ook een vereiste vanuit de ARBO-wetgeving. De keuze hoe de juiste binnentemperatuur wordt bereikt is aan de eigenaar of gebruiker.
Buitenzonwering
Wanneer de zonwering aan de buitenzijde van een gebouw is aangebracht, spreekt men over buitenzonwering. In de meeste gevallen is dat een zonnescherm, waarin verschillende vormen bestaan. Screens, buitenjaloezieën, blinden, persiennes, rol- en raamluiken kunnen ook als zonwering dienen. Hieronder vallen ook overstekende dakranden of vloeren, of bouwkundige luifels rechtstreeks boven de ramen.
Verschillende typen zonneschermen
- Markiezen
De markies als zonwering bestaat al zeker 150 jaar en is daarmee één van de eerste soorten zonwering gebruikt in Europa. Vergeleken met andere soorten zonwering is de markies heel effectief, doordat niet alleen de voorzijde, maar ook de zijkanten bekleed zijn met doek.
Het frame van de markies is opgebouwd uit minimaal 4 houten of aluminium U-vormige raamwerken die door middel van scharnieren aan elkaar zijn bevestigd. Boven de markies wordt een horizontale plank en aan de twee zijkanten een verticale plank gemonteerd, zodat het doek van de markies in opgetrokken toestand droog blijft en beschermd wordt tegen vuil.
Om meer doorloophoogte en/of een grotere hoogte ('uitval') te creëren, kan er gekozen worden voor speciale modellen, zoals het 'petmodel' of het 'klapmodel'.
De bediening van een markies bestaat uit één of meer koorden en markieskatrollen. Als de markies opgetrokken wordt, kan het koord aan een kikker op de muur of het kozijn worden vastgebonden. De bediening kan ook worden uitgevoerd met behulp van een staaldraad met lier of met behulp van een buismotor. - Uitvalschermen
Uitvalschermen (ook wel: vensterzonwering) bestaan meestal uit een kap met daarin een doekbuis, daaromheen zit een (acryl) doek dat met behulp van twee armen tot meer dan 90 graden kan zakken. Bij insturen wordt het doek weer opgerold op de doekrol die zich aan de gevel bevindt.
Waar het gebruik van elektromotorbediening ook bij dit type zonwering sterk in opkomst is wordt er nog veel gebruikgemaakt van diverse types handbedieningen. Hierbij zijn bediening met band of met een draaistang erg populair. In mindere mate komt ook bediening door middel van een staaldraadlier of koord voor.
Brede en hoog opgehangen schermen moeten vaak uitgevoerd worden met "windvaste armen". Hier zitten veren in. Dikkere veren worden stormvast genoemd, ook worden er soms gasveren toegepast. Deze veren drukken via een constructie het scherm naar beneden zodat het scherm minder snel door een windvlaag wordt opgetild.
Naast de standaard vallende armsystemen zijn er ook diverse varianten, zoals de val-arm (waarbij de zonwering eerst verticaal valt alvorens nog met de armen naar voren te vallen) en de duplex glij-arm (waarbij de uitvalarmen op het achterprofiel naar boven glijden bij het uitsturen, waardoor een betere doorloophoogte ontstaat). - Knikarmschermen
Knikarmschermen (ook wel: terraszonwering) hebben, net als uitvalschermen, een rol waaromheen een doek is gewikkeld aan de bovenzijde. Ook hier zit bijna altijd een kap en tegenwoordig zit het geheel (vaak ook de armen) in een cassette. Aan de zijkant zitten armverbinders die de achterkant van knikarmen vasthouden. De knikarmen lopen naar de voorlijst of het cassettefront. Door de scharnieren van de armen lopen kabels of synthetische banden die vastzitten aan veren die aldus onder spanning staan. Dankzij de armverbinder kunnen de armen variabel onder een schuine hoek t.o.v. de gevel ingesteld worden.
De bediening kan handmatig gebeuren maar vaak wordt er gebruikgemaakt van een ingebouwde buismotor. - Screens (verticale zonwering)
Screens (ook wel:vlakhangende zonwering) hebben een gesloten kast met daarin een rol waaromheen doek is gewikkeld. Het doek loopt verticaal naar beneden voor het glas. Aan de onderzijde van het doek zit een onderlijst. Aan het uiteinde van de onderlijst zitten uitstekende nokken die in zijgeleiders lopen, en er voor zorgen dat het doek opgesloten blijft, en zodoende een redelijk windvaste situatie creëren. Een variant van de vlakhangende zonwering is het type waarvan het doek aan de zijranden is voorzien van verdikking, die door een speciaal profiel loopt. Dit principe zorgt ervoor dat een screen bestand is tegen grotere windvlagen en niet kan gaan klapperen. Bovendien is een dergelijk type zonwering tevens insectenwerend, door het ontbreken van spleten en kieren tussen doek en systeem.
Windbestendigheid
Naast de bovengenoemde screens met een zogenaamde ritsgeleiding, boden (en bieden) fabrikanten diverse windvaste screenvarianten aan. Een veelgebruikte technische oplossing hierin is een systeem wat in de zijgeleiders aan de onderzijde aangebracht is: de onderlijst zakt door een kliksysteem; door het weer iets omhoog bewegen van de screen blokkeert deze en is er een windvaste situatie ontstaan. Bij een andere oplossing spant men geleidingskoorden of -touwtjes aan weerszijden van het doek. De onderlat bevat aan ieder uiteinde een oogje of ring waardoor de onderlat (en diengevolge het doek) door de koorden in positie wordt gehouden.
Doekmateriaal
Voor uitvalschermen en knikarmschermen wordt meestal acryldoek gebruikt. Als het een effen gekleurd doek betreft dan kan het uit een stuk worden gemaakt; bij meerdere kleuren worden vaak banen aan elkaar genaaid. De laatste tijd bestaat er een trend om het doek te sealen (ook wel: verlijmen). Dit komt mede door de invoering van polyesterdoeken.
Bij screens wordt het meest glasvezeldoek toegepast. Dat zorgt er voor dat het zicht naar buiten niet helemaal wordt afgesloten. Maar ook hier kunnen acryldoeken worden toegepast.
Binnenzonwering
Wanneer zonwering aan de binnenkant van het gebouw is aangebracht, spreekt men over binnenzonwering. Men dient er rekening mee te houden dat zonwering aan de binnenzijde minder effectief is dan aan de buitenzijde. Licht regelen kan men uiteraard ook goed aan de binnenzijde. Men heeft de keuze uit:
- Een rolgordijn.
Een rolgordijn is een gordijn dat op- en afgerold kan worden, en waarmee eenvoudig een raam afgedekt kan worden. Er zijn speciale verduisteringsrolgordijnen. Dergelijke rolgordijnen laten geen licht door. Aan de zijkanten loopt zo'n rolgordijn door een rail, om te voorkomen dat daar licht langs zou kunnen. De beste verduistering wordt verkregen door toepassing van een cassette of afdekplaat om of voor de bovenrol. Er zijn ook rolgordijnen met alleen verduisterende stof (zonder geleider). Rolgordijnen met verduisterende stof zijn de beste vorm van binnenzonwering. Vooral met lichte of gemetalliseerde stof. In de regel bestaat de stof uit 2 lagen. Met 3, 4 of 5 lagen (laminatie) wordt de isolerende / zonwerende factor verhoogd. Stof uit een stuk met daarin een verduisterende massa geperst, is niet geheel verduisterend. Dit noemt men vaak "Stoplite" - Lamellen (horizontaal of verticaal); horizontale lamellen heten jaloezieën.
- Een jaloezie.
Een jaloezie is een soort zonwering. Dit soort beschutting bestaat uit horizontale of verticale stroken, die in verschillende breedtes te verkrijgen zijn, van aluminium, kunststof of hout. Deze worden aan de binnenkant (in de dag) van een kozijn opgehangen. Via een bedieningsketting of koord kunnen deze lamellen centraal bediend worden om de hoeveelheid licht die doorgelaten wordt te regelen. Het is hetzelfde woord dat wordt gebruikt bij meubels waar een groot aantal latjes op een doek gelijmd en schuivend in twee geleidende uitsparingen aan de zijkanten, een 'jaloezieluik' wordt genoemd. - Een papieren zonnescherm dat zich als een harmonica opvouwt wanneer het wordt opgetrokken (enkele vouw: plissé, dubbele vouw: duette/dupli).
- Een vouwgordijn.
- Een paneelgordijn.
- vitrage (glasgordijn).
Vitrage of glasgordijnen zijn vaak dunne gordijnen die de zonnestraling enigszins temperen en inkijk voorkomen. Daarnaast kunnen ze zeer decoratief zijn. Vitrages worden, van buiten af gezien, voor de gordijnen gehangen. Een vitrage kan een raamopening geheel bedekken, of slechts een deel ervan. - Gordijnen.
Een gordijn is een doek dat wordt gebruikt om iets af te schermen of te verbergen. Meestal worden gordijnen aan de binnenzijde van een buitenraam opgehangen om nieuwsgierige blikken buiten te houden (privacy) of/en als warmte-isolatie. - Houten shutters, een verstelbaar binnenluik.
- Speciale spectraal selectieve glasfolies.
- Panache vouwgordijn, luxe vouwgordijnen.
