Het restaurant, in de vorm zoals wij het nu kennen, is ontstaan in Parijs aan het eind van de 18e eeuw. Daarvoor waren er uiteraard ook al gelegenheden waar, veelal reizigers, tegen betaling konden eten (en overnachten). De huidige herberg (zoals die ook nu nog in Frankrijk, Duitsland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk voorkomen) is van dit laatste een voorbeeld. Bij de herberg gaat het voornamelijk om het onderdak en is wordt er gegeten en gedronken wat de herbergier voorzet.

Het verschil met een restaurant is dat het bij een restaurant gaat om het eten en dat men vanaf een kaart de keuze kan maken voor een bepaald gerecht of gerechten.

De benaming 'restaurant' zou afkomstig zijn van het Franse 'restaurer' (herstellen). In 1765 opende een Franse kok, A. Boulanger, een eethuis in Parijs waar diverse soepen werden bereid waaruit de klant een keuze kon maken. Deze soepen hadden de naam 'soup restaurante': verkwikkende soep. Uit deze benaming voor de soep van Boulanger ontwikkelde zich na enige decennia het woord 'restaurant' in de betekenis zoals wij die nu kennen. Tijdens en na de Franse Revolutie kwamen dit soort etablissementen tot bloei, toen vele koks van de aan de kant geschoven adel in deze branche nieuw werk vonden.

Restaurants zijn pas vanaf circa 1900 gaan toenemen in hoeveelheid, zo kwamen er op grote treinstations restaurants voor de reizigers en kwamen er in in latere tijd restaurants bij waar men gerechten uit een specifiek ander land kon eten: bijvoorbeeld Chinees, Italiaans, Spaans, Grieks en Turks. Veelal gestart door immigranten die uit die landen afkomstig waren. De Chinees-Indische restaurants in Nederland ontstonden nadat een aantal Indische Chinezen na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1948 naar Amsterdam waren gekomen. Zij begonnen daar restaurants met gerechten die waren aangepast aan de Nederlandse smaak en dus niet op het echte Chinese eten leken. Desondanks werden de Chinees-Indische restaurants erg populair, niet in de laatste plaats als zogeheten afhaalrestaurant.

Voor de Tweede Wereldoorlog waren er in Nederland 12 Chinese Restaurants. In 1982 waren er al 2000 en nadat dat cijfer rond het jaar 2000 nog meer was gestegen zijn het er op dit moment weer rond de 2000.