Vakantiehuizen bestaan al lange tijd, vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw kwam het verschijnsel vakantiepark op; dat waren destijds vakantieparken met gemiddeld tien tot twintig vakantiehuizen. De huisjes zagen er hetzelfde uit en afhankelijk of het om particuliere eigenaren of een gemeenschappelijke eigenaar ging, veelal ook met dezelfde indeling en interieur.

Tegenwoordig bieden de meeste vakantieparken verschillende typen vakantiewoningen, van eenvoudig tot zeer luxe; van blokhutten en chalets, (luxe) stacaravans en bungalows tot villa's met alle mogelijke luxe. Ook de capaciteit van de huizen is behoorlijk uitgebreid. Waren de meeste vakantiehuizen vroeger gericht op circa 4 tot 6 personen en moest je als je met een grote groep was in een (eenvoudige) groepsaccommodatie, tegenwoordig zijn er ook luxe villa's te huur waar je met (zeer) grote gezelschappen kunt verblijven.

Er zijn verschillende ketens actief die (verouderde) vakantieparken hebben opgekocht en omgetoverd hebben tot luxe recreatieparken, waar naast huisjes ook gemeenschappelijke voorzieningen worden aangeboden, zoals een (subtropisch)zwembad, sportvelden, sportzalen, restaurants, winkels etc. Aanbieders als Center Parcs en Landal Green Parks vertegenwoordigen in Nederland het luxere segment al zorgen zij er wel voor dat door de verscheidenheid van huizen (qua grootte, luxe-niveau etc) de huizen geschikt zijn voor een brede doelgroep.

Drenthe en Overijssel zijn de populairste provincies in Nederland wanneer het gaat om (het huren van) vakantiehuizen. Utrecht is het minst populair. Noord- en Zuid Holland zijn het populairst onder de mensen die graag op strandvakantie in eigen land gaan.

Er zijn veel aanbieders van vakantiehuizen; van de genoemde (grote) ketens tot de particuliere verhuurders. Ook zijn er tegenwoordig sites actief waarop particulieren hun eigen huis (of een gedeelte daarvan) als vakantiewoning kunnen aanbieden. Het internet is een van de populairste zoekplaatsen voor het vinden van een vakantiehuis (niet alleen om te huren maar ook om te kopen).
Uiteraard zijn er ook tal van mogelijkheden om vakantiehuizen te huren buiten de landsgrenzen.