Onder een cursus wordt meestal een kortdurend lesprogramma verstaan die, algemeen gesteld, gaat over een bepaald (leer)onderwerp. Er zijn cursussen van een aantal weken tot maanden maar er zijn ook cursussen die slechts een dag of dagdeel duren. Een cursus wordt, daar waar het gaat om een theoretisch onderwerp, in veel gevallen met een certificaat afgesloten.

Degene die een cursus volgt, wordt een cursist genoemd. Cursussen kunnen beroepsmatig of interessematig worden genoten en theoretisch, vakinhoudelijk of praktisch van aard zijn (denk aan bijscholingscursussen, EHBO-cursus, computer- of softwarecursussen, talencursussen etc.). Er is een enorm aanbod van hobby- en leefstyle cursussen; knutsel, fotografie, cupcakes maken, yoga, pilates, videobewerking, kookcursussen, gezond eten/koken etc.etc.

Sommige cursussen kunnen schriftelijk of met de computer thuis gevolgd worden. Voorbeelden van cursussen die thuis gevolgd kunnen worden zijn bijvoorbeeld een computercursus of een cursus over talen, solliciteren, hobby's en vrije tijd.

Cursussen waarvoor praktijklessen noodzakelijk zijn, zijn bijvoorbeeld cursussen over BHV, EHBO en kookcursussen en vak-inhoudelijke of bijscholingscursussen (bloedprikken, vergadertechnieken, assertiviteitstrainingen, weerbaarheidstrainingen etc.).

Ook op universiteiten en HBO instellingen zijn tegenwoordig allerhande (veelal theoretische) cursussen te volgen. Er zijn daarnaast tal van cursuscentra waar zowel online als klassikaal cursussen gevolgd kunnen worden. Sommigen daarvan richten zich daarbij alleen op thuisonderwijs (via papieren lesmateriaal of middels digitale media).